مهمترین آسیبهای شانه + تست هر آسیب

یکی از قسمت‌های مهم هر انسان شانه و نواحی کمربند شانه‌ای است که برای انجام  فعالیت‌های روزانه و ورزش از آن استفاده می‌کند.

شانه به دلیل آزادی حرکتی زیادی که دارد و ساختارهای اطراف خود، بافت‌های نرم؛ مانند عضلات، لیگامنت‌ها و تاندون‌ها در طولانی‌مدت می‌تواند دچار آسیب‌های اسکلتی عضلانی شود که موجب شکایت بسیاری از افراد اعم از ورزشکاران یا افرادی که فعالیت‌های فیزیکی دارند شده است.

در این مقاله 5 تا از مهمترین آسیبهای شانه که اغلب در ورزشکاران و افرادی که از این ناحیه در فعالیت های روزمره خود زیاد استفاده می کنند اتفاق می افتد را بررسی خواهیم کرد.

در ضمن برای یک دانشجو که در حوزه سلامتی فعالیت دارد شناخت اسیب های مهم و انجام تست های ارزیابی بسیار حیاتی خواهد بود.

قبل از مطالعه این مقاله برای درک  بهتر  مطالب لطفا مقاله آناتومی عضلات و مفاصل مهم شانه را ازبخش مقالات آموزشی سایت حس هفتم مطالعه بفرمایید.

ایمپینجمنت شانه (یکی از مهمترین آسیبهای شانه)

سندرم ایمپینجمنت شانه را اولین بار دکتر چارلز نیر شناسایی کرد. او مشاهده کرده بود که این گیرافتادگی شامل فشردگی مکانیکی تاندون عضله فوق خاری (سوپرااسپایناتوس)، بورس ساب آکرومیال و سر بلند تاندون عضله دو سر بازویی است که همگی زیر قوس کوراکوآکرومیال واقع شده‌اند.

این سندرم تحت عنوان زنجیره‌ای توصیف می‌شود که طی آن فشردگی‌های مکرری رخ می‌دهد و منجر به تحریک و التهاب شده و ممکن است به فیبروز و در نهایت ازهم‌گسیختگی عضلات روتیتور کاف (چرخاننده کتف) ختم شود دکتر نیر 3 مرحله را در ایمپینجمنت شانه شناسایی کرد.

مراحل ایمپینجمنت شانه

مرحله 1

• در ورزشکاران کمتر از 25 سال که فعالیت تکراری بالای سر انجام می دهند دیده می شود
• تورم و خونریزی موضعی به همراه حساس شدن محل پیوند سوپرااسپایناتوس و آکرومیون قدامی
• قوس دردناک بین 60 و 119 درجه که با مقاومت در 90 درجه تشدید می شود
• آزمون‌های عضله حاکی از ضعف همراه با درد است.
• آزمون ایمپینجمنت نییر مثبت است.
• معمولاً عکس‌های رادیوگرافی نرمال هستند.
• قابل‌بهبود عموماً با استراحت، تغییر فعالیت و برنامه توان‌بخشی رفع می‌شود.

مرحله 2

• در ورزشکاران بین 25 تا 40 سال که فعالیت تکرار ی بالای سر دارند دیده می شود.
• بسیاری از یافته‌های بالینی آن مشابه مرحله 1 است.
• شدت علائم بدتر از مرحله 1 است و درد آن با انجام دادن فعالیت بیشتر می وهنگام شب نیز درد بروز می کند.
• کرپتوس و گیرافتادن بافت‌های نرم در زاویة 100 درجه بیشتر می‌شود.
• محدودیت در ROM  (دامنه حرکتی) که ناشی از فیبروز (چسبندگی عضلانی) است.
• احتمالاً عکس‌های رادیوگرافی استئوفیت (استخوان اضافه) زیر آکرومیون و تغییرات مفصل شانه را نشان می‌دهند.
• دیگر با استراحت قابل بهبودی نیست، احتمالاً به کمک برنامه  توان‌بخشی درازمدت درمان می‌شود.

مرحله 3

• در ورزشکاران بالای 40 سال با سابقه تاندونیت مزمن شانه و درد طولانی مدت مشاهده می شود.
• بسیاری از یافته‌های بالینی این مرحله شبیه مرحله 2 است.
• پارگی کمتر از 1 سانتی متر در روتیتور کاف وجود دارد.
• محدودیت بیشتر دامنه حرکتی فعال و غیرفعال
• احتمال شلی زیاد کپسول به همراه بی ثباتی چند جهته که در عکس رادیوگرافی مشخص است.
• آتروفی (تحلیل عضلانی) اینفراسپایناتوس و سوپرااسپایناتوس که ناشی از عدم استفاده از این عضلات است.
• درمان آن عموماً جراحی است که پس از ناموفق بودن یک روش بدون جراحی انجام می‌شود.

مکانیسم آسیب ایمپینجمنت

سندرم ایمپینجمنت (گیرافتادگی شانه) زمانی رخ می‌دهد که فضای ساب آکرومیال که در ادامه توضیح داده خواهد شد زیر قوس کوراکوآکرومیال از حالت ایده‌آل خارج می‌شود.

وقتی ثبات‌دهنده‌های پویا و ایستای شانه به هر دلیل قادر به نگه‌داشتن فضای ساب آکرومیال نباشد بافت‌های نرم فشرده شده و منجر به تحریک و التهاب می‌شود.

در ورزشکاران ایمپینجمنت اغلب در فعالیت‌های تکراری بالای سر، مانند پرتاب‌کردن، شنا، سرویس زدن در تنیس، اسپک زدن در والیبال یا طی ایستادن روی دست‌ها در ژیمناستیک رخ می‌دهد.

 هنوز در مورد مکانیسم‌های خاصی که موجب سندرم ایمپینجمنت شانه می‌شود اختلاف‌نظر وجود دارد. به گفته محققان، ایمپینجمنت مکانیکی می‌تواند ناشی از دلایل ساختاری یا عملکردی باشد.

دلایل ساختاری (مادرزادی) را می‌توان به ناهنجاری‌های مادرزادی موجود در زیر قوس کوراکوآکرومیال نسبت داد که شامل:

• شلی ذاتی کپسول مفصلی
• تاندونیت (التهاب تاندون) و ایجاد یک چرخه معیوب
• ناراستایی های پاسچرال مانند سر به جلو، شانه‌های گرد و افزایش انحنای کایفوتیک (قوز پشتی) 

عوامل عملکردی شامل تغییرات انطباقی که موجب فعالیت‌های بالای سر تکراری می‌شود که شامل:

• ناتوانی روتیتور کاف‌ها
• ضعف عضلات خلفی شانه
• سفتی عضلات قدامی (مانند سینه‌ای بزرگ و کوچک)
• استفاده بیش از حد عضلات و ناپایداری بافت نرم نگه دارنده اطراف شانه

فضای ساب آکرومیال

فضایی که در زیر استخوان کتف (زائده آکرومیون) است و عضله ساپراسپایناتوس از آن عبور می‌کند.

قوس کوراکوآکرومیال

لیگامنت کوراکوآکرومیال، زائده کوراکویید را به زائده آکرومیون متصل می‌کند. این لیگامنت به همراه آکرومیون و کوراکویید، قوس کوراآکرومیال را بر بالای مفصل گلنوهمورال (کتفی، بازویی) شکل می‌دهد.

در فضای ساب آکرومیال بین قوس کوراکوآکرومیال در بالا و سر استخوان بازو در پایین تاندون سوپرااسپایناتوس، سر بلند عضله دوسر و بورس ساب آکرومیال وجود دارند.

هر یک از این ساختارها در نتیجه حرکت مکرر استخوان سر بازو یا گیرافتادگی طی فعالیت‌های بالای سر، ممکن است دچار تحریک یا التهاب شوند. در افراد فاقد علامت، فضای ساب آکرومیال مطلوب، حدوداً به‌اندازه 9 تا 10 میلی‌متر است.

 در ادامه تست ایمپینجمنت دکتر نیر را با هم بررسی می‌کنیم معاینه‌کننده کتف را با یک دست تثبیت می‌کند و از دست دیگر برای خم‌کردن غیرفعال استخوان بازو به سمت جلو تا نقطه حداکثر ارتفاع استفاده می‌کند.

بازخورد علائم بیمار با این مانور ممکن است نشان‌دهنده وجود برخورد ساب آکرومیال باشد. اگر سندرم گیرافتادگی وجود داشته باشد، انقباض ساب آکرومیال با حاشیه تحتانی قدامی آکرومیون باعث ایجاد درد شدید همراه با حرکت می‌شود.

دو نفر از افراد مهم در حوزه آسیب‌شناسی ورزشی نیز با توجه به رابطه میان بی ثباتی شانه و ایمپینجمنت یک سیستم طبقه‌بندی دیگر را ارائه کردند (kvnite.jobe)

گروه 1 الف

• در افراد بالاتر از 35 سال که به صورت تفریحی ورزش می کنند و دچار بی ثباتی و ایمپینجمنت مکانیکی هستند دیده می شود
• علائم ایمپینجمنت مثبت است
• وجود ضایعه‌هایی بر روی سطح فوقانی روتیتور کاف 
• تغییرات آرتریتی احتمالی در مفصل گلنوهمورال

گروه 1 ب

• در افراد بالاتر از 35 سال که به صورت تفریحی ورزش می کنند و دچار بی ثباتی همراه با ایمپینجمنت ناشی از ترومای مکانیکی هستند ،دیده می شود
• علائم ایمپینجمنت مثبت است
• ضایعه‌هایی بر روی سطح زیرین روتیتور کاف، گلنویید فوقانی و سر استخوان بازو یافت می‌شود.

گروه 2

• در ورزشکاران جوان کمتر از 35 سال دچار ناراحتی در ورزش های بالای سر که بی ثباتی و ایمپینجمنت ناشی از تروماهای کوچک مکرر دارند مشاهده می شود
• علائم ایمپینجمنت مثبت است و جابه‌جایی قدامی بیش از حد سر استخوان بازو وجود دارد
• ضایعاتی بر روی لبه خلفی فوقانی گلنویید و ناحیه خلفی سر استخوان بازو یا کپسول قدامی تحتانی وجود دارد
• ضایعاتی بر روی سطح زیرین روتیتور کاف وجود دارد

گروه 3

• در ورزشکاران دچار ناراحتی در حرکات بالاتر از سطح شانه دیده می‌شود (کمتر از 35 سال)
• مثبت بودن علائم ایمپینجمنت به همراه بی‌ثباتی‌های چند جهته، معمولاً در دو طرف استخوان بازو
• شلی قابل مشاهده در تمام مفاصل
• ضایعات سر استخوان بازو، مانند گروه 2، البته با شدت کمتر

گروه 4

در ورزشکاران دچار درد در حرکات بالای سر که بی ثباتی قدامی ناشی از یک اتفاق دارند؛ اما فاقد ایمپینجمنت شانه هستند دیده می‌شود (در کمتر از 35 سال)

• نقص خلفی در استخوان سر بازو
• صدمه به لابروم خلفی گلنویید
• آزمون ایمپینجمنت  Hawkins-kennedy

این آزمون را می‌توان نشسته یا ایستاده انجام داد بدین صورت که بازو 90 درجه خم شده و آرنج نیز در 90 درجه فلکشن (خم شدن) قرار می گیرد و آزمونگر یک چرخش داخلی غیر فعال بر روی شانه فرد اعمال می کند.

اگر درد نشان دهنده تاندونیت یا کلسفیه شدن (رسوب کلسیم) در تاندون عضله فوق خاری (سوپرااسپایناتوس) که بر اثر تغییرات در اطراف آکرومیال قدامی اتفاق افتاده است می باشد.

در این صورت گیر افتادن تاندون عضله فوق خاری زیر فضای ساب آکرومیون موجب درد خواهد شد و تست مربوطه مثبت است.

کپسولیت چسبنده یا شانه منجمد (Frozen shoulder)

خصوصیت کپسولیت چسبنده فقدان حرکت مفصل گلنوهمورال است. علت این فیبروز مفصلی به‌درستی تعریف نشده است.

مجموعه‌ای از معیارهای به کار رفته برای شناسایی شانه منجمد را جاب و همکارانش در سال 1996 ارائه کردند که شامل:

• کاهش حرکت گلنوهمورال و از بین رفتن حرکت هماهنگ کمربند شانه‌ای
• محدودیت در بالا بردن دست‌ها
• چرخش خارجی در حدود 50 تا 60 درصد حالت نرمال
• وجود نقاط ماشه‌ای در عضلات تحت کتفی و سفتی در عضلات روتیتور کاف مشاهده می‌شود

مکانیسم یکی از آسیبهای شانه، شانه منجمد

شانه منجمد به دو دسته تقسیم می‌شود

1. شانه منجمد اولیه
2. شانه منجمد ثانویه

زمانی می‌توان این عارضه را به‌صورت اولیه در نظر گرفت که به‌صورت خودبه‌خود ایجاد شده باشد؛ ولی اگر یک عامل زمینه‌ای مشخص وجود داشته باشد از نوع ثانویه خواهد بود.

برخی از علائم شانه منجمد اولیه

• ایجاد شانه منجمد به‌صورت غافلگیرکننده

• توصیف محدودیت دردناک توسط فرد آسیب‌دیده

• سفتی تدریجی به همراه کاهش درد

علائم ناشناخته شانه منجمد اولیه

اما عوامل ناشناخته نیز ممکن است موجب ایجاد شانه منجمد در ورزشکاران شود که شامل:

• دیابت
• کم‌کاری تیروئید
• مشکلات قلبی، ریوی زمینه‌ای

شرایطی که هنگام تشخیص شانه منجمد باید در نظر گرفت:

راکوود و ماتسن 8 دسته‌بندی از شرایطی که باید هنگام تشخیص شانه منجمد در نظر گرفت را ارائه کرده‌اند.

• تروما
• اختلالات دیگر بافت نرم اطراف شانه
• اختلالات مفصلی
• اختلالات استخوانی
• اختلالات ستون فقرات گردنی
• اختلالات داخل قفسه سینه
• اختلالات شکمی
• اختلالات روانی

مهمترین عامل برای درمان شانه منجمد پیشگیری است، اما هدف از توانبخشی ابتدا کاهش درد در مراحل حاد آسیب، بازیابی دامنه حرکتی در مرحله دوم و تقویت عضلات مجموعه شانه در مرحله سوم است.

Apley scratch test

 آزمونگر می‌تواند تست را در حالت نشسته یا ایستاده برای فرد آسیب‌دیده اجرا کند از فرد می‌خواهد با دست خود زاویه داخلی، فوقانی کتف را لمس کند با این کار حرکات ابداکشن (درو شدن) و چرخش خارجی بازو را آزمایش می‌کند.

درد ایجاد شده در روتاتور کاف و نرسیدن به کتف به دلیل محدودیت حرکتی در چرخش بیرونی و ابداکشن نشان دهنده آسیب در  روتاتور کاف (به احتمال زیاد  عضله فوق خاری) است.

سندروم خروجی قفسه سینه

سندرم خروجی قفسه سینه، فشردگی ساختارهای عصبی، عروقی در قسمت خروجی قفسه است.

خروجی قفسه سینه یک گذرگاه مخروطی شکل است که ورودی بزرگ‌تر آن در مجاورت ستون فقرات است و سر باریک آن از عضلات دیستال اندام تحتانی عبور می‌کند.

در سر پروگزیمال این مخروط از جلو با عضلات نردبانی قدامی و از پشت با عضلات نردبانی میانی و خلفی پوشانده می‌شود.

ساختارهایی که از داخل خروجی قفسه سینه می‌گذرند عبارت‌اند از

1- شبکه بازویی (اعصاب)

2- سرخرگ تحت ترقوه‌ای

3- سرخرگ آگزیلاری

ساختارهای عصبی، عروقی به‌صورت دیستال، از زیر ترقوه و عضله تحت ترقوه‌ای عبور می‌کند و از طریق زیر بغل به اندام فوقانی وارد می‌شود.

فشردگی عصبی، عروقی می‌تواند در نواحی گوناگون رخ دهد؛ بنابراین سندرم خروجی قفسه سینه وابسته به ساختاری است که تحت‌فشار قرار می‌گیرد.

مکانیسم آسیب

در 60 درصد افراد مبتلا به سندرم خروجی قفسه سینه ورزشکار هیچ حادثه تحریک کننده ای را گزارش نمی کند.

برخی از عوامل ایجاد سندرم خروجی قفسه سینه عبارتند از:

• تروما
• کوتاه‌شدن عضله سینه‌ای کوچک
• یافته‌های پاسچرال
• کوتاه‌شدن عضلات نردبانی
• هایپرتروفی عضلات

چهار ناحیه آسیب‌پذیر در برابر نیروهای فشاری

خروجی توراسیک (پشتی) فوقانی که در آن شبکه بازویی (اعصاب) از بالای اولین دنده عبور می‌کنند.

مثلث نردبانی که در آن عضلات نردبانی میانی و قدامی با هم به اولین دنده متصل می‌شوند.

فاصله بین استخوان دنده اول و ترقوه که از  آن دسته عصبی، عروقی عبور می‌کنند.

زیر زائده کوراکویید (غرابی) که در آن شبکه بازویی عبور می‌کند و از جلو با عضله سینه‌ای کوچک پوشانده می‌شود.

تست ادسون (برای سندرم خروجی قفسه سینه)

آزمونگر یک دست خود را بر روی شانه فرد قرار داده و با دست دیگر نبض شخص را چک می‌کند از فرد آسیب‌دیده می‌خواهد که سر خود را به سمت موافق دست بچرخاند اگر در این هنگام نبض شخص کم شود نشانه مثبت بودن سندرم خروجی قفسه سینه است

اسپرین مفصل آخرومی، ترقوه‌ای (آکرومیکلاویکولار)

مفصل آخرومی، ترقوه‌ای متشکل از یک مفصل استخوانی بین استخوان ترقوه و استخوان کتف است. بافت‌های نرم موجود در این مفصل شامل

غضروف هیالین که انتهای استخوانی را می‌پوشاند

یک دیسک فیبروکارتیلاژی میان دو استخوان

لیگامنت‌های اخرومی ترقوه‌ای و دنده‌ای ترقوه‌ای

طبق گزارش چند تن از محققان به طور میانگین در بزرگسالان سالم این مفصل در 40 سالگی دچار تغییرات فرسایشی می شود مفصل آکرومیوکلاویکولار ،پلی میان استخوان ترقوه و استخوان کتف می سازد.

راکووود آسیب‌های مفصل اخرومی ترقوه‌ای را به 6 دسته تقسیم‌بندی کرد

مکانیسم آسیب

دررفتگی‌های تیپ 1 و 2 مفصل آکرومیوکلاویکولار ( اخرومی ترقوه ای ) شایع ترین انواع مشاهده شده در ورزشکاران است که نتیجه زمین خوردن مستقیم بر روی شانه ،در حالی است که دست ها در طرفین بدن در وضعیت اداکشن (نزدیک بودن) قرار دارند یا در نتیجه زمین خوردن با دست های کاملا کشیده رخ می دهد.

مکانیسم آسیب برای اسپرین های تیپ 3 و 4 معمولا شامل ضربه ی مستقیمی است که در عین اینکه استخوان ترقوه را به داخل قفسه سینه فشار می دهد، زائده ی آکرومیون را رو به پایین رو به عقب یا رو به داخل هل می دهد.

این ضربه می تواند آسیب هایی از قبیل شکستگی استخوان ترقوه ،اسپرین مفصل اخرومی ترقوه ای و عرابی ترقوه ای یا ترکیبی از آسیب ها به همراه پارگی عضله دلتویید و تراپزیوس در محل اتصال ترقوه را ایجاد کند.

مکانیسم احتمالی دیگری برای آسیب به مفصل اخرومی ترقوه ای فشردگی مکرر مفصل است که در ورزش هایی مانند وزنه برداری اتفاق می افتد .

تست و ارزیابی آسیب مفصل اخرومی ترقوه‌ای

Scarf test

 فرد در وضعیت نشسته یا ایستاده قرار می‌گیرد و آزمونگر دست شخص را در حداکثر اداکشن افقی قرار می‌دهد با دست دیگر ناحیه شانه مقابل را حمایت کرده و اختلال  مفصل اخرومی ترقوه‌ای را می‌سنجد اگر در حین آزمون فرد درد موضعی را در مفصل اخرومی ترقوه‌ای گزارش کند تست مثبت در نظر گرفته می‌شود.

نتیجه‌گیری نهایی:

آسیب‌های شانه تعداد بسیار زیادی دارند که در این مقاله به شایع‌ترین آسیب‌ها و روش ارزیابی آنها پرداخته شد. اگر شما هم دانشجوی حوزه سلامتی هستید این مقاله می‌تواند چشم‌اندازی برای آموزش بیشتر شما در مورد آسیب‌های شانه باشد؛ ولی خبر بهتری برای شما داریم به‌زودی دوره آفلاین حرکات اصلاحی آماده و تقدیم شما درمانگران خواهد شد در این دوره تعداد آسیب‌های متعدد نواحی مختلف بدن از جمله شانه بررسی، ارزیابی و تمرینات درمانی به‌صورت کامل ارائه خواهد شد امید است که شما درمانگر عزیز رو a روش‌های غیرتهاجمی (تمرین درمانی) را بیشتر فراگرفته به مردم کشورمان در جهت رفع دردهای اسکلتی، عضلانی کمک کنید.

اگر این مقاله برای شما مفید واقع شد لطفاً آن را به دیگر همکاران خود معرفی کنید با سپاس