روشی مؤثر برای افزایش رشد

ماساژ به شکل صحیح، روشی علمی و متأثر از بینش و تجربیات اندیشمندان در تاریخ بوده و به‌صورت متفاوتی در گروه‌های مختلف سنی از جمله شیرخواران، نوزادان، کودکان و بزرگسالان قابل‌استفاده است.

ماساژ که تکنیکی هدفمند، شامل حرکاتی منظم و ریتمیک است، به طور موزون بر روی بافت‌های بدن به‌منظور اهدافی خاص اعمال می‌شود و چنانچه با شیوه صحیح انجام شود، تأثیر سودمندی بر روی بافت‌های بدن از جمله اعصاب، عضلات و گردش خون عمومی و موضعی اعمال می‌کند.

هادی فخاری، کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی و مؤسس گروه حس هفتم در ادامه صحبت‌های خود در کارگاه‌ آمــوزشی ماساژ در شــهــرک سلامت، به دیگر تحقیقات در این زمینه پرداخت که به آن اشاره می‌کنیم.

اهمیت ماساژ

امروزه ماساژ باعث تحریک شاخه‌های عصبی و در نتیجه آرام‌سازی سیستم عصبی می‌شود، بدین طریق باتری بدن مجدداً شارژ شده و نگرانی‌ها را برای مدتی به‌ دست فراموشی می‌سپارد.

بهتر است بدانید زمانی که ماهیچه بیش از حد فعالیت دارد، تجمع مواد زائد از جمله اسیدلاکتیک می‌تواند باعث درد، گرفتگی و حتی اسپاسم عضلانی شود که ماساژ به‌ طور عام و ماساژ سوئدی به‌ طور خاص، گردش خون و جریان لنفاوی را بهبود بخشیده، مواد غذایی و اکسیژن تازه را به بافت‌های مزبور می‌رساند و به خروج مواد سمی و بهبودی کمک می‌کند.

همچنین عضلات درحال کشش می‌توانند به رگ‌های خونی و اعصاب فشار آوردند و با محدود کردن جریان خون باعث ایجاد درد می‌شوند که با ماساژ منطقه مورد اثر، به تدریج فشار عضله بر اعصاب درگیر کاهش یافته و درد کاهش می‌یابد.

همین مکانیسم در بهبود عضلات آسیب‌دیده با ماساژ باعث سودمندی آن است. سازگاری‌های متعددی پس از ماساژ در بدن ایجاد می‌شود که منجر به عملکرد بهینه اندام‌های بدن می‌شود. بسیاری از این سازگاری‌ها مربوط به فعالیت و هماهنگی هورمون‌ها و غدد درون‌ریز با سیستم اعصاب است.

با درنظرگرفتن تأثیر بالقوه‌ ماساژ بر تحریک سیستم هورمونی و ازآنجایی‌که پاسخ‌های فیزیولوژیک ماساژ و دست‌ورزی بافت‌ها کمتر مورد بررسی دقیق و بلند‌مدت قرار گرفته بود، به نظر ‌رسید بررسی تأثیر این نوع تمرینات‌ (ماساژ) ‌بر تغییر غلظت هورمون‌های رشد جوانان می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. به همین خاطر لازم و ضروری دانستیم تا تحقیقی انجام دهیم.

موضوع و هدف پژوهش

هدف از پژوهش صورت‌گرفته توسط گروه سلامتی و تندرستی حس هفتم تعیین تاثیر هشت هفته ماساژ ریلکسیشن سوئدی بر فاکتورهای رشدی خونی مردان جوان بود. این فاکتورها شامل هورمون رشد (GH)، هورمون کورتیزول و فاکتورهای رشدی عروقی‌ (VEGF و BFGF) است.

هورمون رشد

هورمون رشد با نام‌های سوماتوتروپ، سوماتوتروپین، ‌ GH ‏ و SMT ‌ شناخته می‌شود و در کنترل ساخت پروتئین عضله و رشد و نمو طولانی‌مدت استخوان‌ها نقش دارد.

این هورمون عامل تنظیم‌کننده رشد در خلال دوران کودکی و نوجوانی به شمار می‌رود. با افزایش سن (از حدود ۲۰ ‏سالگی) از میزان تولید هورمون رشد کاسته می‌شود.

ترشح کمتر از حد طبیعی منجر به کوتولگی و ترشح بیش از حد باعث ژیگانتیسم یا آکرومگالی‌ (غول‌پیکری) می‌شود. هورمون رشد باعث ذخیره گلیکوژن، سوزاندن چربی و جذب و نگهداری یون‌های کلسیم، منیزیم و فسفات در بدن می‌شود.

هورمون کورتیزول

هورمون کورتیزول که به آن هورمون استرس هم گفته می‌شود، در واکنش بدن به شرایط استرسی ناشی از هیجان، ترس و مواجه شدن با رقابت یا تمرین جسمانی ترشح می‌شود.

این هورمون در تنظیم فشارخون، سوخت و ساز مناسب قندخون، آزادسازی انسولین برای حفظ مناسب سطح قند خون، سیستم دفاعی بدن و واکنش تحریکی و التهابی نقش دارد.

افزایش ترشح این هورمون با نشانه‌های احساس اضطراب همیشگی، کمردرد و سردرد، کاهش کیفیت خواب، افزایش چربی در بدن، مشکلات قلبی، کاهش ترشح هورمون رشد، ناراحتی‌های گوارشی، ابتلا به عفونت و بسیاری از عارضه‌های دیگر همراه خواهد بود. بنابراین بهتر است که این هورمون را در سطح مناسبی نگه‌داریم تا از اثرات منفی آن جلوگیری کنیم.

پدیده آنژیوزنز و فاکتورهای رشد عروقی

آنژیوژنز به معنی تشکیل عروق خونی جدید از عروق موجود و افزایش چگالی مویرگ‌های بافتی است که این فرآیند تحت کنترل دو فاکتور رشدی عروقی VEGF و Bfgf است.

نتایج پژوهش

نتایج به‌دست آمده از این پژوهش نشان داد که هشت هفته ماساژ ریلکسیشن سوئدی بر میزان هورمون رشد، کورتیزول و فاکتورهای رشدی عروق خونی مردان جوان تایر معناداری دارد، به‌طوری‌که هورمون رشد 16.5 درصد افزایش، فاکتورهای رشدی عروق خونی 5‌ درصد افزایش و کورتیزول 9 درصد کاهش یافت.

همچنین ماساژ باعث افزایش اندروفین‌ها‌ (‌نابود‌کننده‌های درد‌) و افزایش ترشح هورمون سروتونین‌ (تعدیل‌کننده خلق و خوی‌) می‌شود.

از همین جهت میزان ترشح هورمون رشد افزایش و هورمون کورتیزول کاهش می‌یابد.

در ضمن یکی از تغییراتی که هنگام ماساژ در ساختار عروقی عضله اسکلتی برای رفع شرایط استرسی رخ می‌دهد، فرایند «آنژیوژنز» یا افزایش چگالی مویرگی عضله اسکلتی و قلبی همراه با رشد مویرگ‌های جدید است.

افزایش چگالی عروقی به دلیل کاهش فشار سهمی اکسیژن اتفاق می‌افتد و در تکنیک‌های عمقی و فشاری ماساژ این کاهش فشار اکسیژن در موضع مورد دست‌ورزی ایجاد و باعث تحریک فعالیت فاکتورهای رشد عروقی می‌شود.

در صورتی که علاقه مندید مقاله روزه داری و ماساژ را مطالعه فرمایید.

پیشنهادات کاربردی

با توجه به تاثیر ماساژ بر میزان کورتیزول می‌توان ماساژ را در قالب یک روش مناسب به منظور کاهش استرس و پیشگیری از افسردگی برگزید.

همچنین با درنظرگرفتن تاثیر ماساژ ریلکسیشن سوئدی بر فاکتورهای رشدی عروقی VEGF‌ و BFGF و بالا رفتن توانایی خونرسانی و در نهایت توان هوازی پیشنهاد می‌شود ورزشکاران به منظور افزایش عملکرد بهینه و بالا بردن توانایی‌های جسمانی خود از ماساژ بیشتر استفاده کنند.

در نهایت با توجه به سبک زندگی مدرن  که مواردی همچون بی‌تحرکی، اضطراب، افسردگی و  بی‌خوابی را به دنبال داشته است و با توجه به اینکه تمامی این موارد مانع از ترشح مناسب هورمون رشد می‌شود، بزرگسالان می‌توانند برای افزایش کیفیت رشد و بهبود کیفیت زندگی بیشتر از خدمات پیشگیرانه ماساژ بهره جویند.

پیشنهاد می شود مقاله ماساژ و لاغری را نیز مطالعه فرمایید.

اگر به دنبال راهی مؤثر برای ارتقای رشد و توسعه همه جانبه کودکتان هستید، تهیه دوره آموزشی ماساژ کودک را به شما توصیه می کنیم.